News and publications

Z pozoru wyrok Sądu Najwyższego z 8 listopada 2000 r. nie dotyczy branży wydawniczej, został bowiem wydany w sporze pomiędzy Alfredem L., współtwórcą Bolka i Lolka, a Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku- Białej. Ta branżowa nieadekwatność jest jednak pozorna – w istocie orzeczenie to ma kluczowe znaczenie dla praktyki obrotu prawnoautorskiego w Polsce.

Znowu będzie nie o branży wydawniczej, a o filmowej. Ale historia jest chyba jeszcze ciekawsza niż ta dotycząca Bolka i Lolka – tym razem bowiem będzie o seksie (choć niektórzy złoślicy twierdzą, że Bolek i Lolek też jest o seksie), a konkretnie o spektakularnym osiągnięciu Juliusza Machulskiego i kultowym polskim obrazie – „Seksmisji”. To nie tylko wyrok interesujący ze względów – powiedzmy – plotkarsko-kulturalnych, ale również z uwagi na interesującą sentencję prawnoautorską – nie po raz pierwszy Sąd Najwyższy wypowiedział się w kwestii co utworem jest, a co nie.

Tym razem będzie o prawie cytatu. Przedmiotem sporu był plakat, i to bardzo znany plakat – charakterystyczny szeryf z napisem „Solidarność” na wysokości głowy i podpisem „W samo południe 4 czerwca 1989”, trzymający w ręku kartkę z napisem „wybory”, a nad gwiazdą szeryfa mający plakietkę z napisem „Solidarność”. Chodziło, rzecz jasna, o wołanie Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” o wzięcie udziału w pierwszych wolnych wyborach w RP. Dziesięć lat później na okładce tygodnika „Polityka” zamieszczono zmodyfikowany plakat z szeryfem – opuszczono obydwa napisy, w zamian za to zamieszczono tekst „10 lat na wolności. Historia III RP. Raport specjalny”. Okładka ilustrowała zamieszczony w numerze artykuł opatrzony takim tytułem, opublikowany w związku z dziesiątą rocznicą wyborów. Plakat wykorzystano bez wiedzy i zgody autora, nie podano jego nazwiska, nie otrzymał też z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Twórca plakatu – Tomasz Sarnecki – uznał to za naruszenie jego praw autorskich i wystąpił z powództwem przeciwko Spółdzielni Pracy „Polityka”, wydawcy tygodnika, oraz Jerzemu Baczyńskiemu, redaktorowi naczelnemu pisma.

1 września 2006 roku na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2006 r. przestał obowiązywać art. 108 ust. 3 ustawy o prawie autorskim (PrAut), regulujący procedurę zatwierdzania tabel wynagrodzeń. Trwają prace legislacyjne nad zapełnieniem prawnej luki będącej skutkiem tego wyroku.