Zmiana kodów PKD

Od czego zaczęła się zmiana?

Już w 2000 roku pod patronatem Unii Europejskiej, Departamentu Statystyki Organizacji Narodów Zjednoczonych i dyrektorów Urzędów Statystycznych Kanady i Stanów Zjednoczonych zostały podpisane dokumenty, które umożliwiły realizację projektu zmierzającego do uzyskania jak największej zbieżności między NAICE a NACE i ISIC. Celem projektu było zapewnienie spójności między klasyfikacjami występującymi na trzech poziomach, tj. ogólnoświatowym, regionalnym (np. europejskim) i krajowym. Projekt miał na celu wprowadzenie m.in. nowej klasyfikacji PKD 2007.

Głównymi przyczynami aktualizacji klasyfikacji była potrzeba przygotowania jej do rozwoju gospodarki światowej, a w szczególności nowych technologii i rodzajów działalności, jak również konieczność zapewnienia porównywalności odpowiednich danych statystycznych na poziomie międzynarodowym i potrzeba globalnej wymiany informacji.

Przedsiębiorco, czas mija…

Od 1 stycznia 2008 roku obowiązuje PKD 2007. Została ona wprowadzona mocą rozporządzenia Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz. U. z 2007 roku, Nr 251, poz. 1885). Rozporządzenie to weszło w życie 1 stycznia 2008 roku i przewiduje, że proces zmiany kodów wszystkich podmiotów objętych przepisami nastąpi do końca 2009 roku. Podkreślić należy, iż zmiany w PKD 2007, w porównaniu z obowiązującą dotychczas wersją PKD 2004, są bardzo duże. Praktycznie działalność wszystkich firm i przedsiębiorców jest opisana inaczej. Przy czym już od 1 stycznia 2008 roku przedsiębiorcy zaczynający działalność gospodarczą, czyli ci wpisujący się do ewidencji działalności gospodarczej lub rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, od razu dostają kody zgodne z klasyfikacją PKD 2007. Jednakże, ażeby nie mieli oni problemów ze swoją działalnością w okresie przejściowym, czyli do końca 2009 roku, dostaną również z urzędu statystycznego kod PKD zgodny z wcześniej obowiązującą klasyfikacją PKD 2004.

Warto podkreślić, iż zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 roku, obie klasyfikacje, czyli PKD 2007 i PKD 2004, uznaje się za równorzędne do końca 2009 roku. Zgodnie z § 3 rozporządzenia urząd statystyczny właściwy dla siedziby przedsiębiorcy powinien przesłać w okresie od lipca 2008 do 31 grudnia 2009 roku ankietę aktualizacyjną wraz z terminem jej wypełnienia i odesłania do urzędu w celu przypisania w rejestrze REGON kodów PKD 2007 wykonywanej działalności. W następstwie zaktualizowania rejestru REGON przedsiębiorca otrzyma zaświadczenie zawierające opis przeważającej działalności według obu klasyfikacji, które będzie ważne do 31 grudnia 2009 roku. Po tym terminie, zgodnie z § 5 rozporządzenia, straci moc PKD 2004, a tym samym zaświadczenia wydawane od tego momentu nie będą zawierały kodów klasyfikacji PKD 2004.

Zmiana obowiązuje nie tylko firmy

Zakłady budżetowe nie są wpisywane do KRS, ani do ewidencji działalności gospodarczej. Są jednak podmiotami gospodarki narodowej, podatnikami oraz pracodawcami, a tym samym są wpisywane do rejestru REGON, rejestru podatników NIP oraz rejestrów prowadzonych przez Zakłady Ubezpieczeń Społecznych. Zakłady te, podobnie jak przedsiębiorcy, mają obowiązek nadania prowadzonej przez siebie działalności nowego kodu PKD do końca 2009 roku.

Przeklasyfikowanie działalności podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestrów przed dniem wejścia w życie ww. rozporządzenia następuje w trybie ustawowego zgłaszania zmian rodzajów działalności w okresie od 1 stycznia 2008 do 31 grudnia 2009 roku. Wprowadzenie w życie PKD 2007 nie powoduje jednak zmiany numeru REGON, który podawany jest często w pieczęciach firmowych lub drukach urzędowych. PKD 2007 różni się jednak nieco od klasyfikacji unijnej.

Co zrobić żeby zmienić PKD?

Po pierwsze, zmian PKD muszą dokonać wszystkie podmioty uwzględnione w systemie REGON – prowadzące działalność gospodarczą i instytucje. Jeżeli ktoś ma nadany numer REGON, a tym samym kod PKD, musi ten kod zmienić na nowy.

Przeklasyfikowanie z PKD 2004 na PKD 2007 oznacza przypisanie odpowiednich symboli nowej klasyfikacji do wykonywanych przez firmy rodzajów działalności. Dla niektórych, przede wszystkim dla spółek, oznacza to także zmianę umowy spółki, jeśli odwołuje się ona do klasyfikacji. Warto pamiętać, iż zarówno numery PKD 2004, jak i PKD 2007, muszą składać się z pięciu elementów: czterech cyfr i jednej litery (np. 03.25.A).

Żeby zmienić kod PKD, należy wypełnić wniosek RG-1. Wzór jest dostępny w Internecie na stronach Głównego Urzędu Statystycznego (dalej: GUS), w wojewódzkich urzędach statystycznych oraz w urzędach gminy. Do wypełnienia formularza potrzebne są następujące dane o firmie:

– adres siedziby (ten, pod którym działa organ zarządzający lub adres wskazany przez osobę fizyczną), a także adres dla korespondencji

– nazwa

– nazwisko osoby fizycznej prowadzącej firmę

– adres zamieszkania osoby prowadzącej działalność gospodarczą

– forma prawna firmy

– wykonywana działalność

– stan aktywności prawnej i ekonomicznej (w budowie, w upadłości, w likwidacji, działalność zawieszona itp.).

Przedsiębiorca podaje we wniosku wszystkie rodzaje wykonywanej dotychczas działalności, wskazując przeważający rodzaj. Nie musi on więc umieszczać tego rodzaju działalności na pierwszym miejscu, kolejność podawania jest dowolna. Pamiętać jednak należy, iż przedsiębiorca we wniosku ma podać wyłącznie wykonywaną działalność. Jeżeli prowadzi on więcej niż trzy rodzaje, to następne rodzaje wpisuje nie na druku RG-1, ale do załącznika RG-RD. Do wniosku RG-1 należy dołączyć również kserokopię zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej.

Ci przedsiębiorcy, którzy nie zdecydują się na samodzielną zmianę kodów, mogą liczyć, że wraz z ankietą aktualizacyjną otrzymają propozycję nowych kodów zgodnych z klasyfikacją PKD 2007.

Warto zaznaczyć, że przepisy nie rozstrzygają, w którym momencie należy zaktualizować wpis np. w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przepisy nie przewidują również sankcji za brak takiej aktualizacji. Z uwagi na fakt, iż rozporządzenie z 24 grudnia 2007 roku przewiduje współistnienie przez najbliższe kilkanaście miesięcy, tj. do 31 grudnia 2009 roku, starej i nowej klasyfikacji, nie ma konieczności spieszenia się ze zmianą numerów PKD. Warto jednak zawczasu dokonać zmiany przedmiotu działalności według nowej klasyfikacji przy okazji np. zmian w umowie spółki lub podwyższenia kapitału zakładowego, ale o tym w dalszej części artykułu.

Podkreślmy w tym miejscu, że przedsiębiorcy, zmieniając kody PKD, nie muszą obawiać się, iż wiąże się to także ze zmianą numeru REGON, a tym samym z koniecznością wymiany druków i pieczątek.

Czy zmiana wiąże się z kosztami?

Niestety, tak jak większość zmian w naszym prawie, tak również i ta pociąga za sobą konieczność poniesienia przez przedsiębiorców wydatków związanych ze zmianą klasyfikacji PKD 2004 na PKD 2007. Jednak ci z nich, którzy odpowiednio wcześniej przystąpią do zmiany, mogą zaoszczędzić nie tylko część wydatków, ale i niepotrzebnych nerwów związanych ze zmianą pod koniec 2009 roku.

Z reguły przedsiębiorcy, sporządzając umowę spółki, umieszczają w jej treści kody PKD wykonywanej działalności. Zmiany umowy spółki, za wyjątkiem spółki jawnej, należy dokonać u notariusza. W takiej sytuacji zmiana kodów PKD pociąga za sobą również zmianę umowy spółki, a tym samym koszty notarialne.

Przykładowe koszty zmiany np. umowy spółki z o. o.:

– notariusz (maksymalnie 750 zł + 22 proc. VAT oraz 6 zł + 22 proc. VAT za każdą stronę wypisu)

– wpis do rejestru przedsiębiorców (400 zł opłaty sądowej + 250 zł opłaty za publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).

Dobrym rozwiązaniem jest opisanie przedmiotu działalności według nowej klasyfikacji przy okazji innych zmian w umowie spółki, np. podwyższenia lub obniżenia kapitału zakładowego, zmiany siedziby lub zmiany sposobu reprezentacji. Takie połączenie jest tym korzystniejsze, że każda kolejna zmiana to dodatkowe koszty.

Co do kosztów w przypadku zmiany wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, to gminy pobierają opłatę w wysokości 50 zł. Nie ma przy tym znaczenia, czy zmiana dotyczy jednej, czy też wielu zmian. Nowy wpis do ewidencji działalności gospodarczej kosztuje 100 zł.

Jeżeli przedsiębiorca chce zmienić kod nieodpłatnie, może to zrobić w urzędzie statystycznym. Taka zmiana jest wówczas odnotowywana wyłącznie w rejestrze REGON, a nie w ewidencji działalności gospodarczej. Pamiętać jednak należy, iż różnego rodzaju zaświadczenia potrzebne przy prowadzeniu działalności, np. do uczestnictwa w przetargach, uzyskuje się nie z GUS, ale z gminy lub z Krajowego Rejestru Sądowego.

Gdzie szukać informacji?

W założeniu nowa klasyfikacja PKD 2007 miała być przejrzysta i klarowna. Życie jest jednak bardziej skomplikowane niż najdokładniejsza nawet klasyfikacja. Wielu przedsiębiorców będzie miało niestety problemy ze znalezieniem odpowiedniego kodu dla swojej działalności. Chcąc prawidłowo wypełnić wniosek RG-1, należy nie tylko zapoznać się z nowymi i starymi kodami, lecz także z wyjaśnieniami zawartymi w rozporządzeniu z 24 grudnia 2007 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności. Przydać mogą się także przygotowane przez GUS internetowe wyszukiwarki kodów, znane też pod nazwami „szukacz” oraz „klucze powiązań” (są dwa takie klucze – od PKD 2004 do PKD 2007 i od PKD 2007 do PKD 2004). Chcąc skorzystać z wyszukiwarki, należy wpisać albo numer kodu albo rodzaj działalności. Przy wpisywaniu rodzaju działalności bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej końcówki wyrazu. Natomiast podczas korzystania z „kluczy powiązań”, przedsiębiorca ma możliwość porównania dotychczasowego kodu z jego odpowiednikiem w PKD 2007 lub odwrotnie. Zanim przedsiębiorca określi odpowiedni dla swojej działalności kod, powinien zwrócić uwagę, czy obok symbolu (czyli litery na końcu) znajduje się gwiazdka. Brak gwiazdki oznacza, że podklasa PKD 2004 w pełni odpowiada tej z PKD 2007. Jeżeli gwiazdka jest, to należy dokładnie przeanalizować, o jaką działalność chodzi. Gwiazdka może bowiem oznaczać, że prowadzony przez przedsiębiorcę rodzaj działalności został podzielony inaczej niż do tej pory i przy przejściu do wersji PKD 2007 działalność firmy zostanie przyporządkowana do większej lub mniejszej liczby kodów. By prawidłowo wybrać nowy kod, warto również sięgnąć do wyjaśnień z załącznika do rozporządzenia. Pomocy przy prawidłowym wyborze nowego PKD można szukać również w wojewódzkich urzędach statystycznych, w GUS, a także w urzędach gminy.

Pomocne mogą okazać się również przygotowane przez GUS trzy warianty dostępu do klasyfikacji PKD 2007:
– wyszukiwanie kodów bezpośrednio na stronie internetowej Stat.gov.pl/ klasyfikacje lub z pierwszej strony portalu GUS – lewe boczne menu „klasyfikacje PKD 2007”
– plik do pobrania PKD_2007.zip (1,2 MB) zawierający klasyfikacje, klucze przejścia i wyjaśnienia w formacie MS Word
– program umożliwiający wyszukiwanie kodów PKG Szukaczpkd.zip (3,79 MB), plik oprócz programu zawiera także instrukcje, opis oraz sposób instalacji.

Wyszukiwarka jest dostępna na stronie Stat.gov.pl w zakładce „metainformacje”.

Przedsiębiorcy mogą też uzyskać pomoc zarówno w GUS – Departament Metodologii, Standardów i Rejestrów, pod tel. (22) 6083222, oraz w urzędach statystycznych – Centra Informacyjne PKD 2007.

Miało być pięknie, wyszło jak zawsze…

Od lipca 2008 roku przedsiębiorcy mieli otrzymywać ankiety związane z obowiązkową zmianą kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności. Ale, jak to często bywa, plany planami, założenia założeniami, a rzeczywistość rzeczywistością. Przedsiębiorcy nie otrzymują jeszcze ankiet, gdyż nie ma pieniędzy dla pracowników urzędów gmin, którzy mieli pomagać w planowanej operacji zmiany kodów.

Najprawdopodobniej do tej pory nie jest jeszcze do końca ustalony oficjalny wzór samej ankiety aktualizacyjnej! Trzeba liczyć się co najmniej z półrocznym opóźnieniem. Czy to oznacza, że zostanie przesunięty termin ostatecznej zmiany kodów na nowe? Nie