Odmowa wykonania polecenia przełożonego – pytanie

Z ww. stanu faktycznego wynika, iż mamy do czynienia z pracownikiem samorządowym.
Zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Z 2001 r. Nr 142 poz. 1593) do obowiązków pracownika samorządowego należy sumienne i staranne wypełnianie poleceń przełożonego. Jeżeli zaś w przekonaniu pracownika samorządowego polecenie przełożonego jest niezgodne z prawem, pracownik ten powinien przedstawić mu swoje zastrzeżenia. W razie zaś pisemnego potwierdzenia polecenia, pracownik powinien je wykonać, zawiadamiając jednocześnie odpowiednio wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa albo kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej o zastrzeżeniach. Pracownikowi samorządowemu nie wolno wykonywać poleceń, których wykonanie według jego przekonania stanowiłoby przestępstwo lub groziłoby niepowetowanymi stratami.
W niniejszej sprawie pracownik, zastępujący naczelnika wydziału, odmówił odbioru upoważnienia starosty – do wydawania decyzji administracyjnych w jego imieniu, mimo iż zgodnie z przydziałem czynności służbowych pracownik ten w ramach swoich obowiązków miał również wpisane zastępstwo naczelnika. W sytuacji gdy do wydawania decyzji w imieniu starosty zobowiązany jest naczelnik, zachowanie zastępcy naczelnika pod nieobecność naczelnika, a polegające na odmowie wykonania czynności wskazanej przez starostę, należałoby potraktować jako naruszenie obowiązków pracowniczych.

Zgodnie z art. 17 ustawy o pracownikach samorządowych, pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym podlega okresowym ocenom kwalifikacyjnym, dokonywanym przez bezpośredniego przełożonego. Ocena jest sporządzana co najmniej raz na dwa lata. Okresowa ocena kwalifikacyjna obejmuje w szczególności wywiązywanie się przez pracownika samorządowego z obowiązków wynikających z zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy. W tej sytuacji, zachowanie pracownika może skutkować sporządzeniem ujemnej okresowej oceny, od której służy pracownikowi odwołanie.

Po doręczeniu pracownikowi ujemnej okresowej oceny kwalifikacyjnej, potwierdzonej ponowną ujemną oceną, która nie może być dokonana wcześniej niż po upływie trzech miesięcy, pracodawca samorządowy niezwłocznie rozwiązuje stosunek pracy z pracownikiem samorządowym zatrudnionym na stanowisku urzędniczym za wypowiedzeniem lub odwołuje go ze stanowiska, zaś może rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem samorządowym mianowanym zatrudnionym na stanowisku innym niż urzędnicze za wypowiedzeniem.

Gdyby stosunek pracy z pracownikiem samorządowym nawiązał się w drodze mianowania wówczas – zgodnie z art. 26 i nast. ww. ustawy groziłaby mu odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna.

Gdy zaś podstawę nawiązania stosunku pracy stanowi umowa o pracę wówczas mają zastosowanie bezpośrednio również przepisy kodeksu pracy.

W tej sytuacji zgodnie z art. 52 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika m.in. gdy pracownik dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Podkreśla się, iż ocena stopnia naruszenia obowiązku pracowniczego zależy od okoliczności indywidualnego przypadku. O ciężkości naruszenia decyduje stopień winy oraz rozmiar wyrządzonej lub grożącej pracodawcy szkody.

W sytuacji, gdy w grę wchodzi odmowa wykonania ważnego polecenia służbowego, należałoby uznać, iż zachodzi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracownika. Jednakże należy pamiętać, iż rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.