Fundusz rehabilitacyjny

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr z 2008 r., Nr 14, poz. 92 ze zm.), zwaną dalej „ustawą”, pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest obowiązany dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65 % przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6 % a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Od powyższej zasady, ustawodawca wprowadził wyjątki.

Na podstawie art. 21 ust. 2 ustawy, z wpłaty na fundusz zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6 %. Należy wskazać, iż obniżenie wskaźnika zatrudnienia jest możliwe w przypadku wystąpienia określonego rodzaju schorzeń, które zostały zawarte w rozporządzeniu ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania (Dz. U. z 1998 r. Nr 124, poz. 820 ze zm.). Mając na względzie niniejszą sprawę oraz jednostkę chorobową występującą u pracownika, brak jest podstaw do zastosowania powyższych przepisów.

Wpłaty na Fundusz ulegają obniżeniu z tytułu zakupu usługi, z wyłączeniem handlu, lub produkcji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w wysokości co najmniej 10 %. Warunkiem obniżenia wpłaty jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz otrzymanie informacji o kwocie obniżenia (art. 22 ust. 1 ustawy). Wynika z powyższego, iż możliwość obniżenia wpłaty na Fundusz jest uzależniona od kontrahenta pracodawcy. Przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na Fundusz przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie obniżenia (art. 22 ust. 9 ustawy).

Ustawa wprowadza możliwość zwrotu pracodawcy kosztów wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy, pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne może, na wniosek, otrzymać ze środków Funduszu zwrot kosztów:

– adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;

– adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;

– zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;

– rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa powyżej.
Zwrot powyższych kosztów dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych i dotyczy następującej grupy osób niepełnosprawnych:

– bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy;

– pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.
Jednocześnie zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.

Reasumując, w niniejszej sprawie, ze względu na ilość zatrudnianych pracowników niepełnosprawnych, pracodawca nie może zostać zwolniony z wpłat na Fundusz, natomiast jednostka chorobowa pracownika, nie daje podstaw do zastosowania przepisów rozporządzenia z dnia 18 września 1998 r. Kwestie obniżenia wpłat czy też zwrot kosztów oraz miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, są uzależnione od spełnienia przesłanek wskazanych w cytowanych przepisach (np. okres zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika).