Co oprócz wynagrodzenia należy się pracownikowi ?

Artykuł 13 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94
z późn. zm.) reguluje zasadę prawa pracownika do otrzymywania godziwego wynagrodzenia. Wynagrodzenie powinno być przede wszystkim ekwiwalentem za wykonaną pracę – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1997 r., sygn. akt I PKN 53/96. Zgodnie z art.. 772 §1 i 2 k.p. pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, nie objętych zakładowym ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy, ustala warunki wynagrodzenia w tzw. regulaminie wynagrodzenia. W regulaminie tym pracodawca może ustalić także inne świadczenia związane z pracą i zasady ich przyznawania. Regulamin może przewidywać przyznawania pracownikom np. premii, tzw. trzynastych pensji, nagród rocznych, półrocznych. Jeżeli dodatkowe składniki wynagrodzenia są przewidziane w przepisach płacowych obowiązujących u danego pracodawcy to należą się one mimo, że nie zostały zastrzeżone w umowie
o pracę. Pracownik ma również prawo do nagrody jubileuszowej, a zasady jej przyznawania mogą wynikać z regulaminu wynagrodzenia lub wprost z zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (Dz. U. z 1996 r., Nr 24, poz. 110).
Zgodnie z art. 775 k.p. każdemu pracownikowi wykonującemu zadanie służbowe na polecenie pracodawcy poza miejscowością w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy, przysługuje zwrot kosztów podróży. Zasady związane z przyznawaniem świadczeń związanych
z podróżą służbową określa, w stosunku do podróży na terenie kraju, rozporządzenie Ministra Pracy
i Polityki Socjalnej z dnia 1 czerwca 1998 r. w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 69, poz. 454
z późn. zm.), natomiast w stosunku do podróży poza granicami kraju – rozporządzenie Ministra Pracy
i Polityki Socjalnej z dnia 8 maja 2001 r. w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 50, poz. 525
z późn. zm.).
pracownika innych świadczeń finansowych uzależnione jest również od rodzaju pracodawcy. Na podstawie § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
3 lipca 1996 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń dla pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez organy administracji rządowej oraz w niektórych innych jednostkach organizacyjnych (Dz. U. z 1997 r., Nr 31, poz. 182
z późn. zm.) pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku kierowniczym przysługuje dodatek funkcyjny. Natomiast § 5 Pracownikowi zatrudnionemu przez pracodawcę zatrudniającego więcej niż 20 pracowników przysługują dodatkowe uprawnienia. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r., Nr 7, poz. 335 z późn. zm.) pracodawca, który na dzień 1 stycznia danego roku zatrudnia co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, jest obowiązany utworzyć fundusz świadczeń socjalnych. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych przez fundusz oraz przeznaczanie środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej pracodawca określa w regulaminie. Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Świadczeniami przyznawanymi z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mogą być m. in. dofinansowanie do wczasów, zajęć sportowych, kulturalnych.

Otrzymywanie przez tego rozporządzenia stanowi, iż pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku na którym niezbędne jest posługiwanie się językiem obcym, przysługuje dodatek za znajomość języka obcego.

Omawiając przedstawione zagadnienie należy zaznaczyć, iż pracownikowi przysługują również świadczenia niepieniężne. Przykładem takich świadczeń są środki ochrony indywidualnej uregulowane
w art. 2376 k.p. Pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikowi nieodpłatne środki ochrony indywidualnej zabezpieczające go przed szkodliwym wpływem czynników środowiska pracy. Natomiast art. 2377 k.p. stanowi, iż pracodawca jest obowiązany dostarczyć również pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu. Obowiązek taki ciąży na pracodawcy również ze względu na wymagania techniczne, sanitarne lub bezpieczeństwo i higienę pracy. Świadczenia niepieniężne ciążące na pracodawcy wynikają również z art. 207 k.p. na podstawie którego pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Podkreślić należy, że pracownik ma prawo egzekwowania prawa spełnienia tego obowiązku przez pracodawcę.

Pracodawca obowiązany jest również do zapewnienia wszystkim pracownikom wody zdatnej do picia lub innych napoi oraz środków higieny osobistej, której ilość i rodzaje powinny być dostosowane do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach – § 112 i 115 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy.

Podsumowując należy stwierdzić, iż pracownik oprócz prawa do wynagrodzenia ma prawo również do innych świadczeń pieniężnych wynikających z odpowiednich regulaminów obowiązujących
u danego pracodawcy, jak również z ustaw pozakodeksowych. Pracownikowi przysługują również świadczenia niepieniężne które wynikają z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz te, które są uzależnione od zajmowanego stanowiska i wykonywanej pracy.

Zalecenia/przestrogi:

1. zapoznanie się z Regulaminem wynagrodzenia obowiązującym u danego pracodawcy;

2. zapoznanie się z Regulaminem zakładowego funduszu świadczeń socjalnych obowiązującym
u danego pracodawcy.