Czy będąc na stażu mogę zmienić miejsce jego odbywania?

Stworzenie kompleksowego systemu na rzecz zwiększenia zatrudnienia i zahamowanie wzrostu bezrobocia stanowi istotę ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (u.p.z.i.r.p.). Powyższe cele realizowane są poprzez aktywne i zapobiegawcze działania, umożliwiające bezrobotnym i nieaktywnym zawodowo włączenie się w rynek pracy i konkurowanie na nim. Przykład instrumentu rynku pracy ukierunkowanego na aktywizację zawodową poprzez organizowanie
i finansowanie zatrudnienia wspieranego stanowi staż – art. 50, 53 u.p.z.i.r.p. Celem organizacji stażu jest umożliwienie nabycia kwalifikacji lub umiejętności praktycznych, zdobycie pierwszego doświadczenia zawodowego w rzeczywistych warunkach pracy, bez nawiązywania stosunku pracy. Odbycie stażu pozwala uzyskać kwalifikacje dostosowane do aktualnych potrzeb rynku pracy. Organizowanie i finansowanie tego typu zatrudnienia subsydiowanego zlecono do zadań samorządów powiatowych.

Zasady organizacji stażu określone zostały w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 24 sierpnia 2004r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy. W świetle wskazanych powyżej aktów prawnych bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy (art. 49, 53 u.p.z.i.r.p.) starosta może skierować do odbycia stażu. Warunkiem skierowania bezrobotnego do odbycia stażu, jest brak doświadczenia zawodowego w miejscu pracy (§ 1 rozporządzenia). Bezrobotny występując z inicjatywą odbycia stażu składa wniosek o skierowanie do odbycia stażu,
w którym określa zadania zawodowe, które chciałby wykonywać oraz kwalifikacje lub umiejętności, które chciałby uzyskać.

Realizując wskazany powyżej cel bezrobotni kierowani są na okres od 3 do 6 lub odpowiednio
12 miesięcy (art. 53 ust. 1, 1a u.p.z.i.r.p., § 3 ust. 1 pkt. 4 rozporządzenia) do odbycia stażu na podstawie stosownej umowy zawieranej pomiędzy starostą z upoważnienia, którego działa dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy, a pracodawcą, według programu określonego w umowie. Przy ustalaniu programu stażu powinny być uwzględnione predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje zawodowe bezrobotnego. Program powinien w szczególności określać (art. 53 ust. 4 pkt. 1-5 u.p.z.i.r.p.): 1) nazwę zawodu lub specjalności, której program dotyczy, 2) zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego, 3) rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych,
4) sposób potwierdzania nabytych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych, 5) opiekuna osoby objętej programem stażu. Ponadto rozporządzenie w § 6 ust. 1 określa elementy konieczne umowy, jakie powinny się w niej znaleźć. Mając na uwadze zasadę swobody umów w umowie mogą się znaleźć postanowienia dodatkowe. Pracodawca zwierając umowę o staż składa zobowiązanie zapewnienia należytej realizacji stażu zgodnie z ustalonym programem. Ponadto pracodawca, organizujący staż dla osoby bezrobotnej
na podstawie zawartej umowy, zobowiązany jest m. in. do zapoznania bezrobotnego z programem stażu, zapewnienia możliwości prawidłowego wykonywania stażu zgodnie z przedłożonym w Powiatowym Urzędzie Pracy programem stażu oraz zapewnienia bezrobotnemu warunków do wykonywania zadań,
w wymiarze czasu pracy, obowiązującym pracownika zatrudnionego na danym stanowisku, zgodnie
z ustalonym programem stażu, w celu nabycia praktycznych umiejętności do samodzielnego wykonywania pracy po zakończeniu stażu. Natomiast bezrobotny skierowany do odbywania stażu (§ 7 ust. 2 rozporządzenia) jest obowiązany do: 1) przestrzegania ustalonego przez pracodawcę rozkładu czasu pracy, 2) sumiennego i starannego wykonywania zadania objętego programem stażu oraz stosowania się
do poleceń pracodawcy i opiekuna, o ile nie są one sprzeczne z prawem, 3) przestrzegania przepisów i zasad obowiązujących pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy, w szczególności regulaminu pracy, tajemnicy służbowej, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych,
4) sporządzenia sprawozdania z przebiegu stażu lub przygotowania zawodowego zawierającego informacje o wykonywanych zadaniach oraz uzyskanych kwalifikacjach lub umiejętnościach.
Nadzór nad odbywaniem stażu sprawuje w imieniu starosty dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy, natomiast pracodawca wyznacza opiekuna bezrobotnego odbywającego staż, który udziela stażyście wskazówek i pomocy w wypełnianiu powierzonych zadań oraz poświadcza podpisem prawdziwość informacji zawartych w sprawozdaniu bezrobotnego.

Po zakończeniu stażu pracodawca wydaje bezrobotnemu opinię. Bezrobotny skierowany do odbycia stażu po jego zakończeniu sporządza sprawozdanie z przebiegu stażu zawierające informację
o wykonywanych zadaniach oraz uzyskanych kwalifikacjach lub umiejętnościach zawodowych. Następnie na podstawie opinii pracodawcy starosta wydaje bezrobotnemu zaświadczenie o odbyciu stażu. Wykaz pracodawców i osób, z którymi zawarto umowy są podawane do wiadomości publicznej przez powiatowy urząd pracy w formie wywieszenie ich na tablicy ogłoszeń w siedzibie urzędu na okres 30 dni.

W przedstawionym stanie faktycznym w przypadku, jeśli pracodawca nie realizuje ustalonego programu stażu zawartego w umowie o odbywanie stażu zawodowego bezrobotny odbywający staż może skorzystać z następujących możliwości usankcjonowanych na gruncie rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy.

Po pierwsze mając na uwadze zapis § 7 ust. 3 rozporządzenia obligujący opiekuna bezrobotnego odbywającego staż do udzielania wskazówek i pomocy w wypełnianiu powierzonych zadań stażysta może zwrócić się do opiekuna celem zabezpieczenia właściwej realizacji założonego programu. Podkreślić należy, iż staż nie może trwać dłużej niż 6 lub odpowiednio 12 miesięcy wobec tego program stażu winien być
w tym terminie zrealizowany, nie ma możliwości wydłużenia okresu stażu poza wskazane ramy czasowego, w przeciwnym razie powodowałoby to naruszenie art. 53 ust. 1, 1a u.p.z.i.r.p.

W sytuacji, gdy interwencja u opiekuna nie przyniesie zamierzonego efektu zasadnym staje się skorzystanie z dyspozycji § 8 ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym starosta na wniosek bezrobotnego odbywającego staż może rozwiązać z pracodawcą umowę o odbycie stażu w przypadku nierealizowania przez pracodawcę warunków odbycia stażu, po wysłuchaniu pracodawcy. Pracodawca może zostać obciążony kosztami poniesionymi przez starostę w związku z organizacją danego stażu w przypadku, jeżeli jego winy doszło do niezrealizowania założonego programu. Jeżeli zaś osoba odbywająca staż z własnej winy nie ukończy szkolenia w ramach stażu wówczas może być zobowiązana do zwrotu kosztów szkolenia oraz zostaje pozbawiona statusu osoby bezrobotnej, chyba że powodem nieukończenia stażu było podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Bezrobotny po rozwiązaniu umowy o staż przez Powiatowy Urząd Pracy z przyczyn nie leżących
po stronie stażysty może zwrócić się z kolejnym wnioskiem o zawarcie umowy o zorganizowanie stażu, zgodnie z ustaloną procedurą.