Pytanie o składniki wynagrodzenia
Mam pytanie o określone składniki wynagrodzenia. Chodzi o to, czy
stanowią one podstawę naliczania wynagrodzenia za czas choroby bądź zasiłku
chorobowego.
Pierwszym z nich jest nagroda roczna, ustalana zgodnie z naszym regulaminem
wynagradzania przez dyrektora jednostki raz w roku; jej wysokość nie jest
uzależniona od okoliczności, czy dana osoba była w ciągu roku na zwolnieniu.
Czy taka nagroda wchodzi do podstawy w całości, czy też proporcjonalnie?
Czy np. w przypadku osoby przebywającej na zwolnieniu w marcu 2009 r., gdzie
do podstawy wliczane są miesiące luty-marzec 2009 r., nagroda wypłacona w
grudniu 2008 r. do podstawy wchodzi w całości czy w 10/12?
Drugim są premie jednorazowe – w naszym regulaminie wynagradzania
uwzględnione są tzw. premie zadaniowe, wypłacane za konkretne dodatkowo
wykonane zadanie. Czy ta premia wchodzi do podstawy?
Zgodnie z brzmieniem art. 67 Konstytucji – każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę. Tym sposobem ustawodawca ustanowił konstytucyjne prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa w sposób szczegółowy ustawa.
Jak wynika z art. 92 § 1 k.p. za czas niezdolności pracownika do pracy w skutek choroby, trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego (zaś w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia odpowiednio 14 dni) pracownik zachowuje prawo do 80 % wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. W sytuacji gdy czas niezdolności do pracy trwa łącznie dłużej niż 33 dni (odpowiednio 14 dni) w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy. Przy czym wynagrodzenie chorobowe jest obliczane według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, zaś wypłacane jest za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Szczegółowe kwestie, dotyczące obliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. „o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa” (Dz.U. z 2005 r. Nr 31 poz. 267 z późn.zm.).
Uwagi dotyczące obliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, mają analogiczne zastosowanie do obliczania wymiary wynagrodzenia chorobowego.
Zgodnie z art. 36 ww. ustawy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu, będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W myśl zaś art. 3 pkt 3 wynagrodzeniem, w rozumieniu powyższej ustawy jest przychód pracownika, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe.
Analiza poszczególnych składników wynagrodzenia, które wchodzą do podstawy obliczania wymiaru zasiłku chorobowego, budziła zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie szereg wątpliwości.
Sytuacja ta doprowadziła do wydania przez Trybunał Konstytucyjny w dniu 24 czerwca 2008 r. w sprawie o sygn. akt SK 16/06 (Dz. U. z 2008 r. nr 119, poz. 771) wyroku, w którym ustalono nowe zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych.
Należy przyjąć, iż uwzględniamy te składniki wynagrodzenia, od których odprowadzona została składka na ubezpieczenie społeczne. Nadto nie uwzględnia się tych składników, co do których – zgodnie z przepisami wewnętrznymi, obowiązującymi u danego pracodawcy – pracownik zachowuje prawo także w okresie pobierania zasiłku.
Zgodnie z art. 42 ust. 3 ww. ustawy premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia, przysługujące za okresy roczne, wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
W wypadku zaś premii jednorazowej, zadaniowej, wypłacanej za konkretne dodatkowo wykonane zadanie, możliwość wliczenia jej do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, będzie uzależniona, od tego za jakie okresy ów premia przysługuje. W sytuacji, gdy przysługuje ona za okresy miesięczne, wówczas zgodnie z art. 42 ust. 1 wlicza się ona do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. W sytuacji, gdy premia przysługuje za okresy kwartalne, wówczas w myśl art. 42 ust. 2 wlicza się ją do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Reasumując, po wyroku Trybunału Konstytucyjnego o tym, które składniki wynagrodzenia wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, decyduje okoliczność czy zostały one obciążone składką na ubezpieczenie społeczne oraz czy pracownik faktycznie, został pozbawiony prawa do wypłaty ów składnika, będąc na zwolnieniu chorobowym. Przy czym, brak stosownych postanowień w regulaminie pracy lub umowie o pracę, wcale nie przesądza o tym, iż dany składnik wynagrodzenia został wypłacony pracownikowi podczas jego absencji w pracy, lecz wręcz przeciwnie należy przyjąć domniemanie, iż w tej sytuacji dany składnik wynagrodzenia nie jest wypłacany pracownikowi, a w związku z tym jest wliczany do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego.
Należy także zwrócić uwagę, iż w sytuacji gdy pracodawca nie uwzględnił przy wyliczaniu podstawy wymiary zasiłku, omówionych powyżej składników wynagrodzenia, wówczas, pracownikowi przysługuje roszczenie o ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku. Zarówno roszczenie o wynagrodzenie chorobowe – z art. 291 k.p., jak i roszczenie o zasiłek chorobowy – na podstawie art. 67 ust. 4 ww. ustawy przedawniają się z upływem trzech lat.
