Nagroda jublilauszowa a staż w rolnictwie
W obecnie obowiązującym stanie prawnym nie ma przepisów prawa, które nakazywałyby wypłacanie nagrody jubileuszowej każdemu. Przede wszystkim należy zaznaczyć, że nagroda jubileuszowa może być przewidziana przez układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub przepisy szczególne. Takimi szczególnymi przepisami są m. in. Ustawa – Karta nauczyciela, Ustawa o pracownikach państwowych, Ustawa o pracownikach samorządowych. Wobec tego tylko pewna grupa pracowników ma zagwarantowane prawo do nagrody jubileuszowej na podstawie przepisów prawa. W odniesieniu do pracodawców nienależących do sfery budżetowej – nie mają oni obowiązku wypłacania nagród jubileuszowych. Jeżeli jednak zdecydują się na to powinni określić zasady ich przyznawania w przepisach wewnętrznych.
Przepisy prawa pracy nie zawierają żadnych ograniczeń co do długości stażu pracy wymagalnego do przyznania nagrody, okresów zatrudnienia zaliczanych do tego stażu, czy częstotliwości przyznawania nagrody. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 stycznia 2002 r.
(I PKN 820/00), podniósł, iż gratyfikacja jubileuszowa jest świadczeniem fakultatywnym
i przepisy płacowe mogą ukształtować do niej prawo w sposób samodzielny i swobodny.
Do stażu pracy uprawniającego do otrzymania nagrody zalicza się okres prowadzenia gospodarstwa rolnego. Zasady wliczania okresu pracy w rolnictwie do pracowniczego stażu pracy określa ustawa z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310) Zgodnie
z art. 1 ust. 1 pkt 1-3 do stażu pracy wlicza się:
1) okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka,
2) przypadające przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia
w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
3) przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów
o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 21 maja 1991 r., PZP 16/91, pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, w którym pracownik podjął zatrudnienie.
W przypadku opóźnienia z wypłatą nagrody pracownikowi należą się odsetki ustawowe
(art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.)
Jeżeli do okresów uprawniających do świadczeń pracowniczych zaliczone zostaną okresy dotychczas niepodlegające zaliczeniu i pracownik uzyska prawo do dwóch lub więcej nagród, wypłaca się mu tylko jedną nagrodę – najwyższą. Jednakże w sytuacji gdy pracownik w ciągu roku od dnia nabycia prawa do nagrody niższego stopnia, uzyska prawo do nagrody wyższego stopnia, wówczas nagrodę niższą wypłaca się w pełnej wysokości, a w dniu nabycia prawa do nagrody wyższej wypłaca się różnicę miedzy kwotą nagrody wyższej, a kwotą nagrody niższej. Analogicznie będzie w sytuacji, gdy pracownik nabędzie prawo do nagrody kolejnego wyższego stopnia.
Roszczenie o zapłatę nagrody jubileuszowej przedawnia się z upływem 3 lat od dnia kiedy stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.), tj. od dnia spełnienia przez pracownika przesłanek do jej nabycia – z chwilą uzyskania odpowiedniego stażu pracy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 19 sierpnia 1999 r. I PKN 189/99).
Jeżeli okaże się, że zaliczenie stażu pracy w rolnictwie i wypłata nagrody jubileuszowej nastąpiły niezgodnie z prawem, wówczas po stronie pracodawcy powstaje roszczenie o zwrot nienależnie wypłaconego świadczenia ze stosunku pracy, tj. nienależnie wypłaconej nagrody jubileuszowej.
