Jak prowadzić działalność gospodarczą

Osoba fizyczna może prowadzić działalność gospodarczą jednoosobowo w formie samozatrudnienia lub zatrudniać pracowników. Wybór formy i czasu ich zatrudnienia zależy wyłącznie od woli przedsiębiorcy. W przypadku nawiązania stosunków pracy na podstawie umów o pracę, należy wskazać na jaki etat zatrudniono poszczególne osoby. Należy jednak podkreślić, że kodeks pracy nie mówi na jaką minimalnie część etatu można nawiązać stosunek pracy. Oznacza to, że zależy to od woli stron tego stosunku.

Powszechną formą zatrudnienia są również umowy cywilnoprawne, tj. umowa zlecenia lub umowa o dzieło. W przypadku jednak świadczenia usług szkoleniowych czy warsztatowych wydaje się, że właściwszą formą jest umowa zlecenia, którą definiuje się jako umowę o świadczenie usług (starannego działania). Umowę o dzieło natomiast, określa się jako umowę na wykonanie określonego zadania (umowa skutku).

Zarówno osoby zatrudnione na postawie umowy o pracę, jak i w oparciu o umowę zlecenia, podlegają ubezpieczeniom w ZUS. W przypadku umowy zlecenia można jednak obniżyć koszty w tym zakresie zatrudniając np. uczniów szkół ponadgiomnazjalnych, ponadpodstawowych lub studentów – do ukończenia 26 roku życia. Osoby te nie polegają bowiem ubezpieczeniu w ZUS.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą wybierać spośród następujących form opodatkowania:

• karta podatkowa;

• ryczałt ewidencjonowany;

• podatek liniowy;

• zasady ogólne.

Dwie pierwsze formy należą do uproszczonej formy opodatkowania dochodów. Podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą opłacać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jednoosobowo lub w ramach spółki cywilnej, jednak forma ta ma zastosowanie jedynie w ściśle określonych rodzajach działalności. Przed wyborem tej formy opodatkowania należy więc sprawdzić, czy objęta jest nią prowadzona działalność. Zaletą karty podatkowej jest to, że nie trzeba prowadzić żadnych ewidencji niezbędnych dla obliczenia podatku dochodowego, ani składać comiesięcznych deklaracji podatkowych. Co miesiąc przedsiębiorca wpłaca na konto urzędu skarbowego określoną, tę samą przez cały rok, kwotę. Minusem tej formy jest to, iż podatek musi być opłacony niezależnie od tego, czy działalność daje dochód, czy nie. Przy karcie podatkowej nie odlicza się również żadnych kosztów – nawet tak oczywistych jak składki na ZUS.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest również stosunkowo prostą formą rozliczania podatku dochodowego. W tym przypadku trzeba prowadzić ewidencję, ale tylko przychodów. Podatek opłacany jest jako procent od przychodu ze sprzedaży towarów lub usług. W zależności od rodzaju prowadzonej działalności objętej tą formą opodatkowania, stawki wynoszą 3,0 %, 5,5 % lub 8,5 %. Wybór ryczałtu powoduje konieczność prowadzenia ewidencji, ale w zamian podatek płaci się tylko wtedy, gdy uzyska się przychód. Gdy nie ma przychodu, nie ma podatku.

Forma opodatkowania na zasadach ogólnych nie zawiera żadnych ułatwień. Stosuje się w niej pełną ewidencję sprzedaży i zakupu w formie księgi przychodów. Na podstawie ewidencji sprzedaży i zakupu określa się wielkość przychodów i kosztów. Po odjęciu kosztów od przychodów określa się dochód, od którego należy opłacić podatek dochodowy. W zależności od wysokości osiągniętego dochodu podatek wynosi 19 %,
30 % lub 40 %, według standardowej tabeli podatku PIT. W oparciu o zasady ogólne, podatnik jest zobowiązany do comiesięcznego składania do urzędu skarbowego deklaracji podatkowej oraz opłacenia wyliczonych zaliczek na podatek dochodowy. Dzięki zasadom ogólnym w miesiącach, w których firma ponosi stratę, nie trzeba płacił podatku PIT. Należy płacić jednak składki na ZUS.

W przypadku rozliczania się z fiskusem w oparciu o podatek liniowy można, tak jak przy wyborze zasad ogólnych, odliczać od podstawy opodatkowania koszty prowadzenia działalności np. rachunki za telefon, kupione materiały, wydatki na amortyzowany samochód. Wybór podatku liniowego opłaca się, gdy dochody przekraczają o co najmniej 15-20 % limit pierwszego progu podatkowego. Ponadto podatek liniowy, podobnie jak zasady ogólne, może być wybrany w każdej działalności gospodarczej, bez żadnych ograniczeń.